- H κτητική αντωνυμία του γ’ προσώπου (suus, sua, suum) για έναν ή για πολλούς κτήτορες, που προσδιορίζει τον όρο στον οποίο αναφέρεται ομοιόπτωτα, λειτουργώντας ως ονοματικός ομοιόπτωτος επιθετικός προσδιορισμός και η προσωπική αντωνυμία του γ’ προσώπου (sui, sibi, se, a se) χρησιμοποιούνται μόνο για (άμεση ή έμμεση) αυτοπάθεια , λειτουργούν, δηλαδή, ως αυτοπαθείς αντωνυμίες.
- Οι προσωπικές και κτητικές αντωνυμίες του α΄ και β΄ προσώπου χρησιμοποιούνται και για την αυτοπάθεια όταν το πρόσωπο ή πράγμα που δηλώνεται μ’ αυτές είναι το ίδιο με το πρόσωπο του υποκειμένου της ίδιας πρότασης. Π.χ:
-
- Laudo me > Επαινώ τον εαυτό μου.
- Laudatis vos> Επαινείτε τον εαυτό σας.
- Amas te > Αγαπάς τον εαυτό σου.
- Αυτοπάθεια έχουμε και στον λατινισμό του ειδικού απαρεμφάτου με τα me,te.
- Scio me errare> Ξέρω ότι σφάλλω.
ΑΜΕΣΗ ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΑ ή ΕΥΘΕΙΑ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΗ
- Οι αντωνυμίες αναφέρονται απευθείας στο υποκείμενο του ρηματικού τύπου της πρότασης από τον οποίο εξαρτώνται:
- Porcia cultello se vulneravit > Η Πορκία με μαχαιράκι τραυμάτισε τον εαυτό της .
- Tum Arria se dolori dabat > Τότε η Αρρία παραδινόταν στη θλίψη.
- ΠΡΟΣΟΧΗ: Το ίδιο ισχύει και όταν αναφέρονται στο λογικό και όχι στο τυπικό υποκείμενο του ρηματικού τύπου από το οποίο εξαρτώνται:
- Deinde cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent prorumperentque, egrediebatur.> έπειτα όταν τα δάκρυά της, που για καιρό συγκρατούσε, νικούσαν και ξεσπούσαν, έβγαινε έξω. (23). (Λογικό υποκείμενο είναι η Αρρία και όχι τα δάκρυα)
- Sertorius admissis amicis in cubiculum suum, dixit eis visum in somno sibi esse cervam ad se reverti > Ο Σερτώριος, αφού δέχτηκε τους φίλους του στην κρεβατοκάμαρά του, είπε σε αυτούς ότι του φάνηκε στον ύπνο πως επέστρεψε σε αυτόν το ελάφι, (48).
ΕΜΜΕΣΗ ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΑ ή ΠΛΑΓΙΑ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΗ
- Δεν αναφέρονται στο υποκείμενο του ρηματικού τύπου της πρότασης από το οποίο εξαρτώνται αλλά:
- ενώ συντάσσονται με απαρέμφατο δεν αναφέρονται στο υποκείμενο του απαρεμφάτου, αλλά στο υποκείμενο του ρήματος:
- Sertorius omnibus persuasit cervam conloqui secum > Ο Σερτώριος τους έπεισε όλους ότι το ελάφι συνομιλούσε μαζί του. (48).
- ενώ βρίσκονται σε δευτερεύουσα πρόταση δεν αναφέρονται στο υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης, αλλά στο υποκείμενο του ρήματος της πρότασης εξάρτησης:
- Tandem puella rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. > Στο τέλος η κοπέλα ζήτησε από τη θεία της να της παραχωρήσει για λίγο τη θέση της (38).
- ενώ συντάσσονται με απαρέμφατο δεν αναφέρονται στο υποκείμενο του απαρεμφάτου, αλλά στο υποκείμενο του ρήματος:
ΚΤΗΣΗ ΧΩΡΙΣ ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΑ
- Για να δηλωθεί κτήση χωρίς αυτοπάθεια στο γ΄ πρόσωπο χρησιμοποιούμε τις πλάγιες πτώσεις της δεικτικής αντωνυμίας is, ea, id.
- για έναν κτήτορα + eius (ανεξάρτητα από το γένος)
- Vergilius laudat ingenium suum > Ο Βιργίλιος επαινεί το δικό του πνεύμα (όχι κάποιου άλλου).
- Vergilius laudat ingenium eius > Ο Βιργίλιος επαινεί το πνεύμα κάποιου άλλου ή κάποιας άλλης.
- για πολλούς κτήτορες + eorum,earum,eorum (ανάλογα με το γένος του κτήτορα και όχι του κτήματος)
- Romani admirantur virtutem suam ( Οι Ρωμαίοι θαυμάζουν τη δική τους ανδρεία και όχι κάποιων άλλων).
- Romani admirantur virtutem eorum (Οι Ρωμαίοι θαυμάζουν την ανδρεία κάποιων άλλων ανδρών).
- Romani admirantur virtutem earum (Οι Ρωμαίοι θαυμάζουν την ανδρεία κάποιων γυναικών).
- Silius Italicus gloriae Vergilii studebat et ingeniumque eius fovebat (Ο Σίλιος ο Ιταλικός επεδίωκε τη δόξα του Βιργιλίου και περιέβαλε με αγάπη το πνεύμα του (του Βιργιλίου και όχι το δικό του).
- Fuerat Paetus in partibus eius (Ο Παίτος είχε πάει με το μέρος του (του Σκριβωνιανού και όχι του εαυτού του) 23.
- για έναν κτήτορα + eius (ανεξάρτητα από το γένος)
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΑΣ
- Να αναγνωρίσετε το είδος της αυτοπάθειας στα ακόλουθα παραδείγματα:
1.Tum (Arria) se dolori dabat. (23)
2.Tum Pacuvius dixit […] sed videri tamen ea sibi duriora et acerbiora. (27)
3.Hic vero, iudices, et fuit in Asiā et viro fortissimo, patri suo, mango adiumento in periculis […] fuit. (30)
4.Tum adulescens, viribus suis confisus […] in certamen ruit. (31)
5.[…] me pro salute vestrā in tot ac tantas dimicationes obicere potui. (32)
6.Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset […]. (34)
7.Ille se […] eis spectandum praebuit. (36)
8.Tandem puella […] rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. (38)
9.(Curius, Fabricius, Horatii) non Sicanorum aut Pelasgorum […] sed aetatis suae verbis utebantur. (41)
10.[…] sic vir bonus consulit utilitati omnium plus quam unius alicuius aut suae. (46)
11.Nec magis vituperandus est proditor patriae […] propter suam utilitatem et salutem. (46)
12.Sertorius omnibus persuasit cervam […] conloqui secum. (48)
13.Postridie eius diei Sertorius, admissis amicis in cubiculum suum, dixit eis visum in somno sibi esse cervam […] ad se reverti. (48)
14.Porcia, Bruti uxor, cum viri sui consilium […] cognovisset […]. (49)
15.Porcia, Bruti uxor, […] eoque velut forte elapso se vulneravit. (49)
16. Experiri enim volui, quam aequo animo me ferro essem interemptura. (49)