ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΜΑΤΑ (ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ-ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ)

Ο χώρος αποτελεί καθοριστικό πλαίσιο έμπνευσης, σκέψης και δημιουργίας. Είναι άμεσα συνδεδεμένος με το χρώμα, το φως, τις σκιές, τους ήχους καθώς επίσης με τα βιώματα και τις εμπειρίες των λογοτεχνών.

Οι μαθητές μαζί με τους εκπαιδευτικούς συνεργάζονται, παρατηρούν, διερευνούν και ανακαλύπτουν μέσα από βιωματικές δραστηριότητες και παιχνίδια τους τόπους σταθμούς για τη λογοτεχνική δημιουργία.

Αξιοποιούν φωτογραφικό υλικό, ζωγραφικούς πίνακες και ηλεκτρονικό οπτικοακουστικό υλικό για να αναδείξουν τη σπουδαιότητα των τοπίων στη λογοτεχνική έκφραση.

Μελετούν ποιητικά έργα που συνδέθηκαν με την ιδιαιτερότητα του τοπίου και υπήρξαν γεννήματα της άρρηκτης σχέσης ανάμεσα στην έμπνευση του δημιουργού και του τόπου.

Συνθέτουν ομαδικές εργασίες που αναδεικνύουν την ελληνική ποιητική σκέψη σε συνδυασμό με τη μοναδικότητα του ελληνικού χώρου.

Δημιουργούν ομάδες που αντιπροσωπεύουν καθεμιά και έναν ποιητή του οποίου το έργο σηματοδοτήθηκε από την ιδιαιτερότητα του ελληνικού τοπίου είτε αυτό λειτούργησε ως σημείο αναφοράς και αυτοπροσδιορισμού του ποιητή, είτε αποτέλεσε πλαίσιο εγκλωβισμού και απόρριψης.

Ενδεικτικά οι ομάδες των μαθητών του προγράμματος αποτελούνται από τους εξής εκπροσώπους της ελληνικής ποιητικής σκηνής:

  • Σολωμικοί,
  • Καβαφικοί,
  • Καρυωτακιστές,
  • Ελυτιστές και
  • Ρίτσοι.

Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να διερευνήσει βιογραφικές πληροφορίες, εργογραφία, αρθρογραφία, πηγές και εικόνες που αναδεικνύουν την προσωπικότητα του επιλεγμένου ποιητή. Εντάσσει τα κείμενα στην ευρύτερη οικονομική, κοινωνική, πολιτική, ιστορική πραγματικότητα της εποχής τους και τα συσχετίζει με τις σύγχρονες αντιλήψεις.

Εξετάζει τη διαχρονική ακτινοβολία των προβληματισμών του λογοτέχνη και διερευνά την απήχησή του σε παγκόσμιο επίπεδο.

Αναζητά ηχητικές αποδόσεις του έργου του και οπτικοποιημένες αναπαραστάσεις του λόγου του.

Οι μαθητές μπορούν να ανακαλύψουν μελοποιημένες εκδοχές ποιημάτων ακόμη και πεζών αποσπασμάτων και να επιλέξουν στη συνέχεια οι ίδιοι τη μελωδία που θεωρούν ότι θα απέδιδε με χαρακτηριστικό τρόπο το ξεχωριστό ηχόχρωμα της σκέψης του λογοτέχνη.

Η ποίηση και ο χώρος γίνονται θέματα για ζωγραφική, φωτογραφίες αλλά και graffiti από τις μαθητικές ομάδες.

Παράλληλα πραγματοποιούνται δραματοποιημένες αποδόσεις των ποιημάτων από μέλη των ομάδων για να αισθητοποιηθεί ολόπλευρα η συνάφεια της ποιητικής δημιουργίας και του τοπικού πλαισίου.

Εκπονείται συνολική παρουσίαση των συνθετικών εργασιών που εμπλουτίζονται με τη δημιουργία βίντεο διάρκειας 15΄.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Γνωστικοί στόχοι:

Επιδιώκεται να γνωρίσουν οι μαθητές χαρακτηριστικούς εκπροσώπους της Νεοελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής και να προσεγγίσουν διεξοδικά την παρουσία τους μέσα από τη σύνδεση του ποιητικού λόγου με την έννοια της ιδιαιτερότητας του χώρου.

Να διερευνήσουν και να προσεγγίσουν το κοινωνικοπολιτικό, ιστορικό πλαίσιο της περιόδου που ανήκει ο λογοτέχνης της επιλογής τους και να το συσχετίσουν με τη συγγραφική του φυσιογνωμία.

Να ανακαλύψουν την αισθητική ποιότητα της λογοτεχνικής έκφρασης και να είναι σε θέση να επικοινωνήσουν ουσιαστικά με το λογοτεχνικό έργο της επιλογής τους για να προχωρήσουν σε πολυεπίπεδη ανάλυσή του.

Συναισθηματικοί στόχοι:

Να ευαισθητοποιηθούν και να καλλιεργήσουν μια ουσιαστική, βιωματική συμμετοχή στη λογοτεχνική έκφραση

Να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους

Να καλλιεργήσουν τη δυναμική της επικοινωνίας και της έκφρασης

Να ενδυναμώσουν την αυτοεικόνα τους μέσα από τις δράσεις τους που εμπεριέχουν τόσο το στοιχείο της αυτενέργειας όσο και της συμμετοχής σε συλλογικές προσπάθειες.

Ψυχοκινητικοί στόχοι:

Να αξιοποιήσουν τις υπηρεσίες των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Εκπαίδευσης (ΤΠΕ) για να εμπλουτίσουν τις ερευνητικές τους αναζητήσεις.

Να διερευνούν πηγές πληροφόρησης, να καταγράφουν και να επεξεργάζονται τις πληροφορίες που θεωρούν αξιοποιήσιμες.

Να εξασκηθούν στην παρατήρηση, να υποθέτουν, να συγκρίνουν και να διατυπώνουν προτάσεις.

Να ζωγραφίζουν, να κάνουν κολλάζ και να προβαίνουν σε αισθητικές παρεμβάσεις με διάφορα υλικά.

Ευρύτεροι στόχοι:

Να κατανοήσουν την πολυδιάστατη έννοια της πολιτισμικής ανάπτυξης και να ενισχυθεί η συνειδητοποίηση της εθνικής και πολιτισμικής ιδιαιτερότητας και ταυτότητας.

Να αντιληφθούν τον καταλυτικό ρόλο της φύσης και του χώρου ως παραμέτρους της ποιητικής δημιουργίας.

Να αξιοποιήσουν και να επιστρατεύσουν μεθόδους συνεργασίας, αλληλοϋποστήριξης και συλλογικού πνεύματος στην απόπειρά τους να δημιουργήσουν και να συνθέσουν κοινές εργασίες.

Να αναπτύξουν δεξιότητες και να ανακαλύψουν ταλέντα και κλίσεις τους

Να αναπτύξουν πρωτοβουλίες και να εκφράσουν δικές τους πρωτότυπες ιδέες μέσα από τη διαδικασία των προσωπικών τους προβληματισμών.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ – ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ

Θα αξιοποιηθεί η ομαδοσυνεργατική προσέγγιση. Πιο συγκεκριμένα θα δημιουργηθούν μικρο-ομάδες μαθητών ώστε να κινητοποιηθεί η μαθησιακή διαδικασία μέσα στα πλαίσια των δυναμικών συνεργατικών σχέσεων. Άλλωστε η επιστημονική έρευνα καταδεικνύει πως αποτελεί ένα αποτελεσματικό σύστημα μάθησης που ενσωματώνει με επιτυχία τόσο τους προχωρημένους όσο και τους πιο αδύναμους μαθητές.

Ενθαρρύνεται η εμπλοκή των μαθητών στη μαθησιακή διδασκαλία και παρέχεται το πλαίσιο της αυθεντικής επικοινωνίας και της διαπραγμάτευσης του νοήματος που προτρέπει τα παιδιά να κατακτήσουν τη γνώση μέσα από τη συλλογική σκέψη και δραστηριότητα.

Προωθείται η συλλογική έκφραση και ενέργεια μέσα από την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών αλλά και με τη συμμετοχή των μελών των ομάδων. Παράλληλα καλλιεργούνται οι αξίες και οι δεξιότητες της συνεργασίας, της διαλλακτικότητας και της διαπραγμάτευσης για την επίτευξη ενός κοινού στόχου.

Οι ομάδες θα αποτελούνται από μέλη που θα αναλάβουν διακριτούς ρόλους, ενώ κρίνεται απαραίτητο να έχει οριστεί ένας γραμματέας που θα καταγράφει τις απόψεις και τις πληροφορίες που έχουν περισυλλέξει αλλά και ο εισηγητής που θα τις παρουσιάζει. Επιπρόσθετα είναι εφικτό να διαμοιραστούν και ρόλοι όπως αυτός του χρονομέτρη για να τηρούνται τα χρονικά περιθώρια των ανακοινώσεων αλλά και του επόπτη που θα επιμελείται την τήρηση των υποχρεώσεων της ομάδας. Οι προαναφερόμενοι ρόλοι είναι θεμιτό να αλλάζουν ώστε να έχουν την ευκαιρία όλοι να αντιμετωπίζουν την πρόκληση των θέσεων ευθύνης. Επίσης οι ομάδες θα διαθέτουν ρόλους όπως για παράδειγμα: βιογράφοι, ιστορικοί, ζωγράφοι, μουσικοί και κριτικοί τέχνης.

Το θέμα που έχει για διαπραγμάτευση κάθε ομάδα θα υπόκειται σε μια διαθεματική και διεπιστημονική προσέγγιση ώστε να αντλούνται στοιχεία από διαφορετικούς κλάδους και να παρουσιάζεται ο ολόπλευρος φωτισμός των ερωτημάτων. Επιπρόσθετα οι μαθητικές ομάδες θα αξιοποιήσουν την τεχνική με δραματοποιήσεις ποιητικών αποσπασμάτων που οι ίδιες θα έχουν επιλέξει για να αισθητοποιήσουν με ενάργεια το υλικό που επεξεργάζονται.

Οι δράσεις τους θα δημοσιοποιηθούν στην επίσημη ιστοσελίδα του σχολείου και θα παρουσιαστούν συνολικά όταν θα έχει ολοκληρωθεί η εκπόνηση των εργασιών τους σε εκδήλωση του σχολείου, ώστε να υπάρξει διάχυση των ιδεών τους και στα υπόλοιπα μέλη της σχολικής κοινότητας.

ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ

Το πρόγραμμα συνδέεται διαθεματικά με διαφορετικά πεδία γνωστικών αντικειμένων. Από τα προγράμματα σπουδών θα αξιοποιηθούν στοιχεία από τα μαθήματα της Λογοτεχνίας, της Νεοελληνικής Γλώσσας, της Ιστορίας, της Τοπογραφίας και Πολεοδομίας καθώς και του Σχεδίου.

ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΣΤΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: Λογοτεχνικό Εργαστήριο © 2015 Τσαχτσαρλή Αικατερίνη