Sulpicius Gallus legātus Luci Aemili Pauli erat, qui bellum adversus Persen regem gerēbat. Serēnā nocte subito luna defecerat; ob repentīnum monstrum terror animos militum invaserat et exercitus fiduciam amiserat. Tum Sulpicius Gallus de caeli ratiōne et de stellārum lunaeque statu ac motibus disputāvit eōque modo exercitum alacrem in pugnam misit. Sic liberāles artes Galli aditum ad illustrem illam Pauliānam victoriam dedērunt. Quia ille metum exercitus Rōmāni vicerat, imperātor adversarios vincere potuit!
| Λατινικά | Μετάφραση |
|---|---|
| Sulpicius Gallus erat legatus Luci Aemili Pauli, | Ο Σουλπίκιος Γάλλος ήταν ύπαρχος του Λεύκιου Αιμίλιου Παύλου, |
| qui gerebat bellum adversus Persen regem. | ο οποίος διεξήγε πόλεμο εναντίον του Περσέα βασιλιά. |
| Serena nocte subito luna defecerat; | Μια ξάστερη νύχτα, ξαφνικά η σελήνη είχε χαθεί (είχε πάθει έκλειψη)∙ |
| ob repentinum monstrum terror invaserat animos militum | εξαιτίας του ξαφνικού παράξενου και φοβερού θεάματος, τρόμος είχε καταλάβει τις ψυχές των στρατιωτών |
| et exercitus amiserat fiduciam. | και ο στρατός είχε χάσει την αυτοπεποίθησή του (το ηθικό του). |
| Tum Sulpicius Gallus disputavit de ratione caeli et de statu ac motibus stellarum lunaeque | Τότε ο Σουλπίκιος Γάλλος μίλησε για τη φύση του ουρανού και τη στάση και τις κινήσεις των αστεριών και της σελήνης, |
| eoque modo misit exercitum in pugnam alacrem. | και μ’ αυτόν τον τρόπο έστειλε τον στρατό στη μάχη με αναπτερωμένο το ηθικό. |
| Sic liberales artes Galli dederunt aditum ad illam illustrem victoriam Paulianam. | Έτσι οι ελευθέριες τέχνες του Γάλλου άνοιξαν τον δρόμο για εκείνη τη λαμπρή νίκη του Παύλου. |
| Quia ille vicerat metum Romani exercitus, | Επειδή εκείνος είχε νικήσει τον φόβο του ρωμαϊκού στρατού, |
| imperator potuit vincere adversarios. | ο στρατηγός μπόρεσε να νικήσει τους αντιπάλους. |
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Sulpicius: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Sulpicius -ii/-i = Σουλπίκιος → ως κύριο όνομα δεν σχηματίζει πληθυντικό.
Gallus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Gallus -i = Γάλλος → ως κύριο όνομα δεν σχηματίζει πληθυντικό.
legatus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού legatus -i = ύπαρχος.
Luci: γενική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Lucius -ii/-i = Λεύκιος → δεν σχηματίζει πληθυντικό.
Aemili: γενική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Aemilius -ii/-i = Αιμίλιος → δεν σχηματίζει πληθυντικό.
Pauli: γενική ενικού, αρσενικό, β΄ κλίση, του ουσιαστικού Paulus -i = Παύλος → δεν σχηματίζει πληθυντικό.
erat: γ΄ ενικό παρατατικού του sum = ήταν.
qui: ονομαστική ενικού, αρσενικό, αναφορική αντωνυμία = ο οποίος.
bellum: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση = πόλεμος.
adversus: πρόθεση + αιτιατική = εναντίον.
Persen: αιτιατική ενικού, αρσενικό, α΄ κλίση = Περσέας → δεν σχηματίζει πληθυντικό.
regem: αιτιατική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση = βασιλιάς.
gerebat: γ΄ ενικό παρατατικού ενεργητικής φωνής του gero = διεξήγε.
Serena nocte: αφαιρετική, θηλυκό, γ΄ κλίση = ξάστερη νύχτα.
subito: τροπικό επίρρημα = ξαφνικά.
luna: ονομαστική ενικού, θηλυκό, α΄ κλίση = σελήνη.
defecerat: γ΄ ενικό υπερσυντελίκου του deficio = είχε χαθεί.
ob: πρόθεση + αιτιατική = εξαιτίας.
repentinum: αιτιατική ενικού, ουδέτερο = ξαφνικό.
monstrum: αιτιατική ενικού, ουδέτερο, β΄ κλίση = φοβερό θέαμα.
terror: ονομαστική ενικού, αρσενικό, γ΄ κλίση = τρόμος.
animos: αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό = ψυχές.
militum: γενική πληθυντικού, αρσενικό = στρατιωτών.
invaserat: γ΄ ενικό υπερσυντελίκου του invado = είχε καταλάβει.
exercitus: ονομαστική ενικού, αρσενικό, δ΄ κλίση = στρατός.
fiduciam: αιτιατική ενικού, θηλυκό = αυτοπεποίθηση.
amiserat: γ΄ ενικό υπερσυντελίκου του amitto = είχε χάσει.
Tum: χρονικό επίρρημα = τότε.
de ratione caeli: για τη φύση του ουρανού.
statu ac motibus: στάση και κινήσεις.
stellarum: γενική πληθυντικού, θηλυκό = των αστεριών.
lunaeque: γενική ενικού, θηλυκό = της σελήνης.
disputavit: γ΄ ενικό παρακειμένου του disputo = μίλησε.
eoque modo: και μ’ αυτόν τον τρόπο.
misit: γ΄ ενικό παρακειμένου του mitto = έστειλε.
in pugnam alacrem: στη μάχη με αναπτερωμένο ηθικό.
Sic: τροπικό επίρρημα = έτσι.
liberales artes: ελευθέριες τέχνες.
dederunt aditum: άνοιξαν τον δρόμο.
illustrem victoriam Paulianam: λαμπρή νίκη του Παύλου.
Quia: υποτακτικός σύνδεσμος = επειδή.
vicerat: γ΄ ενικό υπερσυντελίκου του vinco = είχε νικήσει.
metum: αιτιατική ενικού, αρσενικό = φόβος.
Romani exercitus: του ρωμαϊκού στρατού.
imperator: ονομαστική ενικού, αρσενικό = στρατηγός.
potuit: γ΄ ενικό παρακειμένου του possum = μπόρεσε.
vincere adversarios: να νικήσει τους αντιπάλους.