ΘΕΜΑ: «Η τρυφῶσα πόλις». Ψυχαγωγία και απολαύσεις
Πνευματικές απολαύσεις:
- «Ἀγῶσι μὲν καὶ θυσίαις διετησίοις»
- Οι Αθηναίοι χαρακτηρίζονταν ως φιλέορτοι και φιλοθεάμονες, με πλήθος εορτών καθ' όλη τη διάρκεια του έτους (Παναθήναια, Διονύσια, Θεσμοφόρια). Στις εορτές αυτές περιλαμβάνονταν θυσίες, αθλητικοί, μουσικοί, ποιητικοί, δραματικοί και ιππικοί αγώνες. Ο Θουκυδίδης παρουσιάζει αυτές τις γιορτές όχι ως έκφραση ευσέβειας, αλλά ως ευκαιρία για τέρψη, ανάπαυλα και ψυχαγωγία των πολιτών. Ο ιστορικός, που χαρακτηρίστηκε ως άθεος χωρίς φανατισμούς, δεν τονίζει τη θρησκευτική διάσταση των γιορτών, αλλά τη χαρά του ανθρώπου.
Υλικές απολαύσεις:
-
«ἰδίαις δὲ κατασκευαῖς ...»
- Με τη φράση αυτή, ο Περικλής αναφέρεται στα περιποιημένα και καλοσυγυρισμένα σπιτικά των Αθηναίων, που ήταν απλά στην κατασκευή τους, κυρίως πλίνθινα. Δεν γίνεται αναφορά στα δημόσια κτίσματα και τα λαμπρά έργα της Ακρόπολης, πιθανώς λόγω φθοράς του κειμένου.
-
«Ἐπεσέρχεται δὲ διὰ τὸ μέγεθος τῆς πόλεως ἐκ πάσης γῆς τὰ πάντα»
- Τονίζεται το προνόμιο των Αθηναίων να απολαμβάνουν ντόπια και εισαγόμενα προϊόντα, παρά τον πόλεμο, λόγω της ναυτικής ισχύος και του εμπορίου τους. Η Αθήνα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα, εξασφαλίζοντας αυτάρκεια μέσα από το εμπόριο.
Η έννοια της αυτάρκειας:
- Στο Κεφ. 36, η αυτάρκεια αναφέρεται στην ικανότητα της Αθήνας να προμηθεύεται ό,τι χρειάζεται από άλλες χώρες, αντί να τα παράγει η ίδια. Αυτάρκεια εδώ σημαίνει τη δυνατότητα να αποκτάς ό,τι θέλεις, όποτε το θέλεις, με σαφή υπαινιγμό για τη ναυτική ισχύ της πόλης. Η Σπάρτη, αντίθετα, επιτυγχάνει την αυτάρκειά της με στερήσεις.
Η θέση του Κεφαλαίου 38 μέσα στον Επιτάφιο:
- Το Κεφ. 38 αποτελεί ανάπαυλα ανάμεσα στο Κεφ. 37 (πολιτεία και νόμοι) και στο Κεφ. 39 (πολεμικές αρετές), δείχνοντας τη ζωή των Αθηναίων σε ώρες ειρήνης και πολέμου. Η ευζωία του Αθηναίου, όπως παρουσιάζεται εδώ, είναι απαραίτητος όρος του ελεύθερου πολίτη, εξασφαλίζοντας ποιότητα ζωής και ισορροπία σε όλες τις εκδηλώσεις του.
Πώς παρουσιάζεται η Αθήνα στο Κεφ. 38;
- Στο Κεφ. 38, η Αθήνα παρουσιάζεται ως ευημερούσα κοινωνία που προσφέρει στους πολίτες της άνετη διαβίωση, ευζωία, και εμπειρία υλικών και πνευματικών απολαύσεων, στοιχεία της ελευθερίας τους. Η απόλαυση της ελεύθερης ζωής ανανεώνει τον πολίτη για την ενασχόληση με την πολιτική.
Ποια αντιθετικά χαρακτηριστικά συνδυάζει η Αθήνα στο Κεφ. 38;
- Στην Αθήνα υπάρχει μετρημένη απόλαυση των υλικών αγαθών, χωρίς στέρηση αλλά ούτε και πολυτέλεια.
- Ο Αθηναίος πολίτης συνδυάζει την απόλαυση των υλικών και των πνευματικών αγαθών.
- Η Αθήνα συνδυάζει το τερπνό με το ωφέλιμο, σε αντίθεση με τη Σπάρτη που επιδιώκει μόνο το ωφέλιμο.