Σενάριο Νεοελληνικής Λογοτεχνίας A΄ΛυκείουΟνοματεπώνυμο: Αικατερίνη Τσαχτσαρλή – Φιλόλογος (ΠΕΟ2)
Γνωστικό αντικείμενο του σεναρίου διδασκαλίας: Νεοελληνική λογοτεχνία, Α΄Λυκείου
Ιδιαίτερη περιοχή γνωστικού αντικειμένου: «Περιμένοντας τους βαρβάρους» Κ.Π.Καβάφης – Ενότητα: «Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση»
Τόπος διεξαγωγής σεναρίου: Εργαστήριο Πληροφορικής
Χρησιμοποιούμενα εργαλεία : Διαδίκτυο, Λογισμικό παρουσίασης, προβολέας, ηλεκτρονικά φύλλα εργασίας.
Συμβατότητα με το ΑΠΣ και το ΔΕΠΠΣ Η επιλογή του ποιητικού κειμένου και ο τρόπος προσέγγισής του είναι απολύτως συμβατά με το ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ του μαθήματος εφόσον : επιδιώκεται η καλλιέργεια της ικανότητας των μαθητών ώστε να πλησιάζουν με προσοχή και ευαισθησία το λογοτεχνικό έργο και να προχωρούν σε πολυεπίπεδη ανάλυση όσον αφορά τη μορφή και τη δομή του κειμένου. Επίσης ενθαρρύνονται να επισημαίνουν το ιστορικοκοινωνικό του πλαίσιο και τα θέματα που αυτό αναδεικνύει καθώς ευαισθητοποιούνται στους προβληματισμούς που εγείρονται.
Σκοπός και Στόχοι του σεναρίου διδασκαλίας Γενικός σκοπός Η ουσιαστική και αποτελεσματική επικοινωνία των μαθητών/τριών με την ποιητική γραφή του Καβάφη και η διερευνητική προσέγγιση της ιδιότυπης ποιητικής του έκφρασης που τον διαφοροποιεί αισθητά από τους υπόλοιπους λογοτέχνες της Νέας Αθηναϊκής Σχολής. Επιμέρους στόχοι ως προς το γνωστικό αντικείμενο ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ
Προτεινόμενη εκπαιδευτική μέθοδος Οι μαθητές βρίσκονται στο χώρο του σχολικού εργαστηρίου της Πληροφορικής και είναι χωρισμένοι σε 4 ομάδες των πέντε ατόμων, με κατανεμημένους ρόλους (πλοηγός στο διαδίκτυο, συλλέκτης πληροφοριών, γραμματέας-κειμενογράφος, παρουσιαστής, σύνδεσμος με άλλες ομάδες). Εφαρμόζεται η ομαδοσυνεργατική μέθοδος με στόχο την ενθάρρυνση των μαθητών στην ανακαλυπτική και διερευνητική προσέγγιση της γνώσης.
Εκτιμώμενη διάρκεια: Ώρα έναρξης: Η αρχή μιας διδακτικής ώρας Διάρκεια: 4 διδακτικές ώρες
Διδακτικό υλικό – Τεχνολογικά εργαλεία:
Προαπαιτούμενα:
Δυνατότητα τροποποίησης-επέκτασης
Οι μαθητές θα μπορούσαν να δραστηριοποιηθούν σε κοινά φύλλα εργασίας κάθε φορά και το συγκεκριμένο σενάριο έχει τα περιθώρια να επεκταθεί σε συνθετική και διαθεματική εργασία με τη μορφή Project. Σε αυτή την περίπτωση απαιτείται η συνεργασία των εκπαιδευτικών της Ιστορίας, των Αγγλικών, της Μουσικής και της Τέχνης. Ανάπτυξη σεναρίου διδασκαλίας
Πρώτη διδακτική ώρα: Αφόρμηση: (20 λεπτά)
Οι ομάδες αξιοποιούν το διαδίκτυο και πιο συγκεκριμένα ζητείται από τον εκπαιδευτικό να επισκεφθούν την ηλεκτρονική διεύθυνση:http://www.youtube.com/watch?v=tC6c4eX_gtM, και να δουν το ποίημα του Καβάφη «Περιμένοντας τους βαρβάρους» που έχει μουσική επένδυση από «Το λιβάδι που δακρύζει» της Ελένης Καραϊνδρου. Επίσης στη συνέχεια επισκέπτονται την ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.youtube.com/watch?v=FG0ASVFTeZ0, για να ακούσουν μια διαφορετική οπτική μουσικής επένδυσης του ίδιου ποιητικού κειμένου σε μουσική της Λένας Πλάτωνος και τραγούδι από τον Γιάννη Παλαμίδα. Ακολουθεί διάλογος για την διαφορετική αισθητική προσέγγιση που μπορεί να επιχειρήσει κάποιος σε ένα λογοτεχνικό κείμενο ανάλογα με τα προσωπικά του κριτήρια που διαμορφώνονται με την επίδραση ποικίλων παραγόντων. Επίσης οι μαθητές ατομικά μπορούν να εκφράσουν την δική τους προτίμηση στα μουσικά ακούσματα που είχαν και να ερμηνεύσουν γιατί κινητοποιήθηκαν περισσότερο από τη συγκεκριμένη μουσική εκδοχή που επέλεξαν. Αφού πραγματοποιήθηκε η συναισθηματική εγρήγορση των μαθητών και ενεργοποιήθηκε το ενδιαφέρον τους οι ομάδες θα ασχοληθούν με τα φύλλα εργασίας που δίνονται σε αυτές. Οι ομάδες θα επισκεφθούν την ηλεκτρονική διεύθυνση: www.kavafis.gr και θα επιλέξουν από το κάθετο μενού πλοήγησης την ενότητα βιογραφία
για να μελετήσουν τις βιογραφικές πληροφορίες για τον ποιητή. Θα τις
διαβάσουν προσεκτικά, θα τις αξιολογήσουν και θα επιλέξουν τις
καταλληλότερες που αποδίδουν τους βασικούς σταθμούς της ζωής του. Επίσης
από το κάθετο μενού πλοήγησης στη δεξιά πλευρά θα επιλέξουν την ενότητα αρχείο και εικόνες για να περιηγηθούν στο φωτογραφικό του πορτρέτο . Για τη συμπλήρωση του εικονογραφικού τους υλικού θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη μηχανή αναζήτησης της google
και να επιλέξουν όσες ακόμη θεωρούν ότι είναι αναγκαίες για μια
πληρέστερη απόδοση του πορτρέτου του ποιητή. Επιπλέον από το κάθετο
μενού πλοήγησης στη δεξιά πλευρά της οθόνης θα επιλέξουν και κάποιο από
τα χειρόγραφα ποιήματα του Καβάφη. Ακόμη θα επισκεφθούν την ηλεκτρονική διεύθυνση: Στη συνέχεια ο παρουσιαστής της κάθε ομάδας θα ανακοινώνει στην ολομέλεια την εργασία της και θα ακολουθεί κριτική αξιολόγηση από τις υπόλοιπες ομάδες, θα θέτονται ερωτήματα και θα υπάρχει συλλογικός κριτικός αναστοχασμός. Από τις συγκεκριμένες παρουσιάσεις θα μας απασχολήσει αν είχαμε τελικά τη δυνατότητα να γνωρίσουμε τον ποιητή και να προσεγγίσουμε τα βιώματά του και τις επιδράσεις που δέχθηκε από το κοινωνικό του περιβάλλον.
Δεύτερη διδακτική ώρα: Οι ομάδες επισκέπτονται την ηλεκτρονική διεύθυνση: www.ime.gr (Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού) και επιλέγουν από το κάθετο μενού πλοήγησης την ενότητα Κόμβοι ΙΜΕ και μεταβαίνουν στη διεύθυνση: http://www.e-history.gr (Ελληνική Ιστορία). Επιλέγουν από το οριζόντιο μενού και την ενότητα Νεότερα την κατηγορία Η Επέκταση του Ελληνικού κράτους à ΠολιτισμόςàΠοίηση àΓεγονόταà ΠρόσωπαàΚαβάφης . Στη συνέχεια δημιουργούν στον επεξεργαστή κειμένου ένα διάγραμμα με τα πιο σημαντικά λογοτεχνικά πρόσωπα της περιόδου που εμφανίζεται στη ποιητική λογοτεχνική παραγωγή και ο Καβάφης. Επίσης επισκέπτονται την ηλεκτρονική διεύθυνση: http://el.wikipedia.org και αξιοποιούν στην αναζήτηση τη λέξη Καβάφης. Διαβάζουν προσεκτικά το άρθρο για τη μορφή του ποιητικού του λόγου και καταγράφουν στον επεξεργαστή κειμένου ποια χαρακτηριστικά εντοπίζουν στο ποίημα «Περιμένοντας τους βαρβάρους»
Τρίτη διδακτική ώρα: Οι ομάδες εργάζονται σε διαφορετικά φύλλα εργασίας. Πιο συγκεκριμένα η 1η ομάδα θα επισκεφθεί την ηλεκτρονική διεύθυνση:
Η 2η ομάδα θα επισκεφθεί την ηλεκτρονική διεύθυνση: www.ime.gr και από το κάθετο μενού πλοήγησης και τους κόμβους θα επιλέξει την ΑρχαιότηταΡωμαϊκή ΠερίοδοςΚοινωνίαΚοινωνική θέση και θα διαβάσει τα υπερκείμενα για τους Συγκλητικούς και τον Αυτοκράτορα. Από την ενότητα ΠολιτικήΡωμαιοκρατία θα παρατηρήσουν το χάρτη. Επίσης μπορούν να επισκεφθούν την ηλεκτρονική διεύθυνση: http://el.wikipedia.org και να πληκτρολογήσουν στην Αναζήτηση την έννοια: Ρωμαϊκοί τίτλοι για να εντοπίσουν και τη σημασία των όρων Πραίτορες, Ύπατοι. Θα καταγράψουν στον επεξεργαστή κειμένου τη σημασία των ιστορικών όρων και τη σημασιολογική τους διάσταση μέσα στο ποιητικό κείμενο.
Η 3η ομάδα θα επισκεφθεί την ηλεκτρονική διεύθυνση: www.snhell.gr και από το αρχείο θα επιλέξει από τα αναγνωρισμένα ποιήματα του Καβάφη τα εξής:«Απολείπειν ο θεός Αντώνιον», «Αλεξανδρινοί βασιλείς», «Καισαρίων», «Δαρείος», «Περιμένοντας τους βαρβάρους». Αφού τα διαβάσει προσεκτικά θα καταγράψει σε πίνακα εισαγωγής στοιχεία από τα ποιήματα που αποκαλύπτουν τη θεατρικότητα, τη χρήση της καβαφικής ειρωνείας και τις συναισθηματικές αντιδράσεις των προσώπων.
Η 4η ομάδα θα επισκεφθεί τον επίσημο δικτυακό τόπο του Καβάφη και θα επιλέξει από τα καβαφολογικά, άρθρα εκείνο του Δ.Ν. Μαρωνίτη: «Υπεροψία και μέθη. Ο ποιητής και η ιστορία» 1970. αφού οι μαθητές διαβάσουν προσεκτικά τις απόψεις των: C.M. Bowra, Σεφέρη, Tσίρκα και του ίδιου του ποιητή για την ιστορική του συνείδηση θα συντάξει ένα άρθρο στον επεξεργαστή κειμένου για την ιδιαίτερη σχέση του Καβαφικού ποιητικού λόγου με την ιστορική πραγματικότητα.
4η Διδακτική ώρα
Όλες οι ομάδες θα ακούσουν απαγγελία του ποιήματος «Περιμένοντας τους βαρβάρους» αφού επισκεφθούν την ηλεκτρονική διεύθυνση: www.snhell.gr και επιλέξουν από το Ανθολόγιο Αναγνώσεων την απόδοση του ποιήματος από τον: Σαββίδη. Επίσης θα ακούσουν την απαγγελία του από τον Λιαντίνη στη διεύθυνση: http://www.youtube.com/watch?v=lpji93Cl4qo και από τον Χρίστο Τσάγκα στη διεύθυνση: http://www.youtube.com/watch?v=1rDzrMdbNPk . Στη συνέχεια οι μαθητές θα ηχογραφήσουν μια δική τους απαγγελία και θα κρίνουν εκείνοι τον επιτονισμό που θα υιοθετήσουν για να παρουσιάσουν την προσωπική τους εκδοχή σε χρωματισμό και ένταση φωνής. Επίσης με βάση την απαγγελία που θεώρησαν ότι έπρεπε να ακουστεί θα αξιοποιήσουν τα εργαλεία του επεξεργαστή κειμένου και θα χρωματίσουν λέξεις, φράσεις ή και στίχους που θέλουν να προβάλλουν. . 1η διδακτική ώρα 1ο φύλλο εργασίας κοινό για όλες τις ομάδες Α. Επισκεφθείτε την επίσημη ιστοσελίδα για τον Καβάφη και διαβάστε προσεκτικά το βιογραφικό του σημείωμα: Β. Στην ίδια ιστοσελίδα ελέγξτε το αρχείο με τις εικόνες από τη ζωή του ποιητή. Γ. Επισκεφθείτε το σπίτι του ποιητή στην ιστοσελίδα: Εργασία: Με βάση τα στοιχεία που εξετάσατε για τη ζωή του ποιητή, τη σχέση του με την Αλεξάνδρεια και τη διαχρονικότητα των εκφράσεών του να συντάξετε στον επεξεργαστή κειμένου (MS WORD) ένα πολυτροπικό κείμενο που θα περιέχει εικόνες του ποιητή και του οικογενειακού του περιβάλλοντος, της Αλεξάνδρειας και των χειρογράφων του. Τα αποτελέσματα της εργασίας κάθε ομάδας θα ανακοινωθούν στην ολομέλεια της τάξης. 2η διδακτική ώρα Φύλλο εργασίας κοινό για όλες τις ομάδες
. 3η διδακτική ώρα 1ο φύλλο εργασίας Ομάδα 1η Μπείτε στην ιστοσελίδα: http://www.kavafis.gr/kavafology/articles/content.asp?id=19 και διαβάστε το άρθρο του Πέτρου Κολακλίδη «Το δούλεμα της γλώσσας στον Καβάφη». Δ. Εντοπίστε τις εκφράσεις του ποιητή που ακόμη και σήμερα διαπιστώνουμε ότι τις αξιοποιούμε στον καθημερινό μας λόγο: http://nyxterinoitypoi.blogspot.com/2011/10/blog-post_2710.html Απαντήστε στην ερώτηση: Διαθέτει η γλώσσα του Καβάφη στο ποίημα «Περιμένοντας τους βαρβάρους» το χαρακτηριστικό που επικαλείται ο αρθρογράφος για την ποιητική έκφραση: «η «γλώσσα» ενός ποιητή είναι μια έννοια περισσότερο δυναμική παρά στατική.»; Να αξιοποιήσετε γλωσσικά στοιχεία από το ποίημα για να δικαιολογήσετε την άποψή σας. Να καταγράψετε την απάντησή σας στον επεξεργαστή κειμένου (MS WORD). 2ο φύλλο εργασίας Ομάδα 2η Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα από το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού και επιλέξτε στη ρωμαϊκή περίοδο κοινωνία, κοινωνική θέση και στη συνέχεια να διαβάσετε το υπερκείμενο για τους Συγκλητικούς. Επιστρέψτε στη κοινωνική θέση, επιλέξτε αυτοκράτορας και διαβάστε το υπερκείμενο. Στη συνέχεια επιλέξτε πολιτική ρωμαιοκρατία και παρατηρήστε το χάρτη που σας αποκαλύπτει την έκταση επιρροής των Ρωμαίων. Για τους υπόλοιπους Ρωμαϊκούς όρους επισκεφθείτε την ηλεκτρονική διεύθυνση:: http://el.wikipedia.org και πληκτρολογήστε στην Αναζήτηση τη φράση:Ρωμαϊκοί τίτλοι. θέμα διερεύνησης Να εστιάσετε την προσοχή σας στις λέξεις του ποιήματος «Περιμένοντας τους βαρβάρους» που σας αποκαλύπτουν το «ιστορικό πλαίσιο». Να καταγράψετε την ιστορική τους διάσταση και να ερμηνεύσετε με αναφορά σε στίχους του ποιήματος ποιος είναι ο ρόλος που υπηρετούν στο ποίημα. Η εργασία σας να πραγματοποιηθεί αξιοποιώντας τον επεξεργαστή κειμένου. . 3ο φύλλο εργασίας Ομάδα 3η
Μπείτε στην ιστοσελίδα του Σπουδαστηρίου της Νέου Ελληνισμού και επιλέξτε αρχείο. Προσέξτε την κατηγοριοποίηση των ποιημάτων του. Επιλέξτε από τα αναγνωρισμένα ποιήματά του και διαβάστε τα ακόλουθα: «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον», «Αλεξανδρινοί βασιλείς», «Καισαρίων», «Δαρείος», «Περιμένοντας τους βαρβάρους». και στη συνέχεια εισάγετε στον πίνακα στίχους που σχετίζονται με : . 4ο φύλλο εργασίας Ομάδα 4η Επισκεφθείτε τον επίσημο δικτυακό τόπο του Καβάφη. Επιλέξτε καβαφολογικά, άρθρα και στη συνέχεια το άρθρο του Δ.Ν. Μαρωνίτη: «Υπεροψία και μέθη. Ο ποιητής και η ιστορία» 1970. Διαβάστε προσεκτικά τις απόψεις των: C.M. Bowra, Σεφέρη, Tσίρκα και του ίδιου του ποιητή για την ιστορική του συνείδηση. Να συντάξετε ένα άρθρο στον επεξεργαστή κειμένου για την ιδιαίτερη σχέση του Καβαφικού ποιητικού λόγου με την ιστορική πραγματικότητα . 4η διδακτική ώρα Φύλλο εργασίας Ακούστε την απαγγελία του ποιήματος «Περιμένοντας τους βαρβάρους» αφού επισκεφθείτε την ηλεκτρονική διεύθυνση: www.snhell.gr και επιλέξετε από το Ανθολόγιο Αναγνώσεων την απόδοση του ποιήματος από τον: Σαββίδη. Επίσης να ακούσετε την απαγγελία του από τον Λιαντίνη στη διεύθυνση: http://www.youtube.com/watch?v=lpji93Cl4qo και από τον Χρίστο Τσάγκα στη διεύθυνση: http://www.youtube.com/watch?v=1rDzrMdbNPk. Ηχογραφήστε μια δική σας απαγγελία με τον επιτονισμό που προτιμάτε για να παρουσιάσετε την προσωπική σας εκδοχή σε χρωματισμό και ένταση φωνής. Με βάση την απαγγελία που επιλέγετε να ακουστεί θα αξιοποιήσετε τα εργαλεία του επεξεργαστή κειμένου και θα χρωματίσετε λέξεις, φράσεις ή και στίχους που θέλετε να προβάλλετε. |
Αρχική σελίδα > Σενάρια Μαθημάτων >